Muizenhuizen: ieder z´n eigen plekje

Het begin

De kinderen komen binnen. ¨Yes, eindelijk gaan we een huisje bouwen!¨. Vaak willen ze gelijk aan de slag met hun huis. Erg leuk, lekker enthousiast, maar gaandeweg ben ik erachter gekomen dat dit niet de juiste weg is voor (langdurig) plezier....

Veel kinderen die in de werkplaats komen, barsten van de ideeën waarmee ze aan de slag willen. Vaak omdat ze al een tijdje er naartoe geleefd hebben en al vele foto´s op de site bekeken, verhalen gehoord of thuis al lekker bezig zijn geweest.

 Droomwereldje

Naast de huisjes, meubels, tuintjes e.d., maken de kinderen eigenlijk een beetje hun eigen wereldje. De één gaat voor een mooie tuin, de ander richt zich vooral op decoraties in het huis en een volgende richt zich op het perfectioneren van het huis zelf.

De kinderen kunnen alle kanten op met hun ´muizenwereldje´: hekjes, trappetjes, tafeltjes, kapstokjes, schilderijtjes, vloerkleedjes, eigenlijk alles uit de ´grote wereld´, maar dan met ¨-tje¨ erachter.

Nu we dit al een jaar of drie doen, en sommige kinderen bijna al die tijd al meedoen, zijn ze ook vaak met andere werkstukken bezig. Wel is kenmerkend van deze les dat het ´knutselgehalte´ hoog is en wordt er inmiddels echt van alles gemaakt.

Visie -missie

Veel kinderen, maar ook volwassenen, vinden het fijn om een eigen mini-wereldje te creëren waar zij het voor het zeggen hebben. De één gaat voor snel en veel, de ander voor heel secuur en mooi. De één ziet het gelijk voor zich en bouwt het beeld dat in het hoofd zit na, de ander houdt er meer van om een voorbeeld precies na te bouwen en weer een volgende gaat gewoon iets doen en ziet ondertussen wel wat er gaat ontstaan.

Bij het muizenhuizen kunnen de kinderen op een manier werken die zij fijn vinden, met materialen waar ze zelf voor kiezen en maken een wereldje die zij voor ogen hebben, waarbij samenwerken kan, maar niet hoeft. (Zie verder voor de nuance bij ´Maatwerk´ hieronder.)

Pedagogisch klimaat

Als ervaren leerkracht hecht ik veel waarde aan een fijne sfeer, een veilig pedagogisch klimaat, zoals dat genoemd wordt, waarin kinderen zich gezien en gehoord voelen, maar ook rekening met elkaar moeten en willen houden omdat dit bijdraagt aan een fijne tijd voor iedereen. (En dat wil uiteindelijk iedereen.)

Fouten maken mag

Door de materialen die we gebruiken, waaronder heel veel ijslollystokjes, is het maken van foutjes geen probleem. Vaak moeten kinderen even een drempel over om te voelen dat het niet erg is als iets mis gaat. We proberen kinderen duidelijk te maken dat dit bij het proces hoort. Door te oefenen en fouten te maken, kun je jezelf ontwikkelen, ervaar je dat foutjes maken er gewoon bij hoort en niet erg is.

Veel kinderen vinden het heel moeilijk om fouten te maken, of als iets mis gaat. Door kinderen te laten ervaren dat fouten maken erbij hoort en dit ook bewust aan te moedigen (zonder fouten blijf je waarschijnlijk in je comfortzone, waardoor je blijft doen wat je al kunt en is de lol er vaak snel vanaf), zijn veel kinderen in staat ontspannen aan het werk te gaan.

Materialen

In de werkplaats zijn heel veel materialen beschikbaar en ook belangrijk: het ligt allemaal voor het grijpen! Denk aan houtjes, steentjes, ijslollystokjes, spatels, stof, wol (prikvilten), gips, verf, mozaïekmaterialen, speksteen, karton, touw, elastiek, kralen, (fimo-)klei en nog veel meer.

Dorpie-geld

Bij aanvang krijgen de kinderen  30 dorpie, onze munteenheid/ons geldsysteem. Met ´dorpie-geld´, kunnen ze dingen aan elkaar verkopen (er is een winkeltje waar werkstukjes in te koop worden aangeboden.) Ook kunnen ze ´mooiere spulletjes´, zoals fotolijstjes, houten kistjes e.d.) kopen van dit geld. (Met als doel dat ze dit in de les gaan gebruiken. Het gaat vaak om spullen die wat duurder zijn, of waar moeilijk aan te komen is en ik niet voor iedereen genoeg heb, waardoor kinderen de afweging kunnen maken of ze dat met hun eigen (dorpie-)geld willen aanschaffen.

Het idee achter de winkel is o.a. dat kinderen zich kunnen specialiseren in een bepaald ontwerp, bijvoorbeeld een trappetje, kapstok, planten, stoeltje, beestje van wol enz, om zodoende hun techniek te verfijnen en om geld te verdienen om weer van anderen te kunnen kopen. Daarnaast stimuleert het de onderlinge communicatie en samenwerking.

 Nog wat verdieping voor de liefhebber...

Maatwerk

Kinderen (en volwassenen) hebben meestal een werkwijze die op meer gebieden terug te zien is. Denk bijvoorbeeld aan het verschil tussen sommigen die heel nauwkeurig werken en anderen die meer ´uit de losse pols´ en vaak heel creatief te werk gaan. Persoonlijk vind ik dat daar geen goed of fout beoordeling aan gekoppeld kan worden, maar het kan wel zo zijn het waardevol kan zijn om inzicht in de eigen voorkeurs-werkhouding te krijgen. Door dat inzicht kun je ook gaan leren wanneer jouw normale manier van werken handig is, maar ook dat dit soms ook niet handig is. (Voorbeeldje: om moeilijke rekensommen te maken, is het handiger om iets nauwkeuriger te werk te gaan dan dit heel rommelig aan te pakken.)

Bij het ´muizenhuizen´ is er soms een directe beloning als je je werkwijze iets aanpast. Te snel werken levert soms creatieve uitspattingen op, maar geregeld vinden kinderen naderhand dat ze het werkstuk liever wat mooier hadden gemaakt en gaan voor een tweede versie. De creativiteit hebben ze aangesproken en daarna ervaren ze dat een wat meer precieze inzet ook veel kan opleveren.

Andersom werkt dit vaak ook zo: kinderen die heel precies iets na gaan bouwen, lopen vaak tegen de frustratie op dat het allemaal maar gemakkelijk lijkt, maar dat de meeste werkstukken toch iets lastiger zijn dan ze verwacht hadden. Dat vinden veel kinderen dan even vervelend, maar ervaren na een tijdje vaak ook dat het precies nabouwen wel kennis en kunde kan opleveren, maar niet perse leuk hoeft te zijn om te doen (juist ook omdat het vaak niet lukt om iets precies na te bouwen.)

Door kinderen hierin te laten gaan, vinden ze vaak de intrinsieke motivatie om hun eigen werkwijze te beschouwen, zijn ze bereid om ook een andere werkwijze uit te gaan proberen. Hierin stimuleren kinderen elkaar overigens vaak.

Persoonlijk vind ik het heel waardevol dat kinderen hun eigen wereldje kunnen creëren, samenwerken wanneer ze dat willen, maar ook individueel werken. Voor veel kinderen geeft dit een bepaalde rust in een wereld waarin ook van kinderen verwacht wordt dat ze steeds meer samenwerken. Bij het muizenhuizen kunnen ze kiezen om soms wel, soms niet samen te werken. Ze kunnen zich dus ook even helemaal terugtrekken in hun eigen wereld, waar veel kinderen behoefte aan hebben. Dit is natuurlijk iets anders dan dat ze geen rekening met anderen hoeven te houden, we werken natuurlijk wel samen, met elkaar in het lokaal.

Wanneer kinderen vaker komen, is het vaak zo dat in overleg met ouder en kind gekozen kan worden om aan bepaalde doelen te werken, bijvoorbeeld doelen m.b.t. doorzetten, iets afmaken, oefenen in omgaan met foutjes maken e.d. Doordat er meestal heel concreet effect/voordeel is bij het werken aan de werkstukken, is de motivatie om aan de eigen werkwijze te werken vaak groter dan bij veel andere activiteiten.